Không nên dùng dầu xoa, cao xoa cho trẻ dưới 2 tuổi vì 2 chế phẩm này có thể gây ức chế tuần hoàn, hô hấp, dẫn tới ngừng tim, ngừng thở. Đã có rất nhiều trường hợp trẻ tử vong do được nhỏ mũi bằng dung dịch menthol 1% hoặc xoa dầu cao có menthol vào niêm mạc mũi.
Dầu xoa, cao xoa là dạng thuốc để dùng ngoài, có tác dụng giảm đau, giảm viêm tấy, khu phong, trừ thấp nhờ tính chất nồng, nóng, thấm sâu và gây tê tại chỗ. Thành phần của dầu và cao xoa gồm các loại tinh dầu như khuynh diệp, hồi, quế, long não… Đặc biệt, hầu hết các chế phẩm dầu xoa và cao xoa đều có metyl salicylat (dầu nóng) và menthol (chiết từ tinh dầu bạc hà). Hai chất này giúp các loại dầu cao nổi trội về tính cay, nóng.
Menthol bốc hơi rất nhanh, gây tê tại chỗ và cảm giác mát lạnh (do kích thích bài tiết mồ hôi, làm hạ thân nhiệt) khi xoa vào da. Vì vậy, nó được dùng trong một số trường hợp đau dây thần kinh, trị ngứa, trị bệnh ngoài da. Tuy nhiên, nó có thể gây kích ứng cho trẻ nhỏ.
Metyl salicylat là một chất lỏng có mùi mạnh và bền, tan trong dung môi dầu, chất béo, vaselin… Nó dễ thấm qua da, giúp giảm đau tại chỗ, chống tê thấp, đau cơ bắp… Nhưng nếu dùng nhiều, Metyl salicylat sẽ làm rộp da, khi gặp nước càng nóng ran mạnh (có thể gây rối loạn thân nhiệt khi xoa ở diện rộng, toàn thân).
Dầu xoa, cao xoa được chỉ định dùng trong những trường hợp sau:
- Cảm cúm, nhức đầu, sổ mũi.
-
Đau khớp, đau gân, đau cơ bắp, tụ máu, thâm tím.
-
Đau bụng, đầy hơi, chậm tiêu, khó tiêu.
-
Chống lạnh đường hô hấp, tức ngực, ngạt mũi, ho.
-
Say tàu xe…
Cách dùng: Dùng đầu ngón tay trỏ lấy một lượng thích hợp dầu hoặc cao xoa, bôi lên chỗ đau nhức hay vết cắn đốt. Nếu đau bụng, khó tiêu, bôi vào vùng quanh rốn; nếu nhức đầu thì bôi vào thái dương. Sau đó miết mạnh, day tròn, ấn mạnh bằng ngón tay trỏ.
Chú ý:
- Tuyệt đối không dùng cho trẻ em dưới 2 tuổi, trẻ sơ sinh.
-
Chỉ dùng ngoài da, không được uống (sẽ hủy hoại niêm mạc đường tiêu hóa).
-
Không bôi quá 3-4 lần/ngày.
-
Không bôi lên niêm mạc, vùng mắt, vết thương hở…
-
Không dùng cho người có tiền sử dị ứng với salicylat, menthol.
-
Không bôi trên diện rộng, toàn thân; chỉ bôi ở điểm đau, vùng đau.
-
Để xa tầm tay của trẻ nhỏ.
DS Phan Quốc Đống, Sức Khỏe & Đời Sống
