Ngoài những yếu tố bên ngoài tác động, tình trạng cử nhân kinh tế khó kiếm được việc làm cũng do chất lượng sinh viên ra trường chưa đáp ứng yêu cầu. Đây là lúc các trường cần điều chỉnh hướng đào tạo. Sinh viên cũng phải đổi mới cách nghĩ, cách làm.
Đồng thời với việc giảm quy mô đào tạo, các trường khối ngành kinh tế cũng có nhiều động thái để nâng chất lượng sinh viên (SV) đáp ứng yêu cầu của xã hội. Ông Châu Minh Quí, Phó phòng Đào tạo Trường ĐH Tài chính – Marketing, cho biết chiến lược phát triển của trường là đào tạo các chương trình chất lượng cao nhằm cung cấp nguồn lao động giỏi đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của doanh nghiệp. “Chúng tôi tuyển chọn và bồi dưỡng để giảng viên có năng lực chuyên môn và trình độ ngoại ngữ đạt chuẩn đáp ứng nhu cầu giảng dạy theo phương pháp hiện đại. Hiện chương trình này đưa vào 5 – 6 môn chuyên ngành bắt buộc phải dạy và học bằng tiếng Anh. Do đó, không chỉ giảng viên giỏi mà SV cũng phải nỗ lực để có thể tiếp thu kiến thức”, ông Châu Minh Quí chia sẻ.
Còn theo thạc sĩ Trương Tiến Sĩ, Phó trưởng phòng Đào tạo Trường ĐH Ngân hàng TP.HCM, trường vẫn giữ mức chuẩn đầu ra tiếng Anh 530 TOEIC nhưng yêu cầu SV phải đạt tiến độ theo hai giai đoạn. Không dừng lại ở đó, việc thay đổi trong tuyển sinh đầu vào khi xác định điểm chuẩn chung cho khối ngành quản lý kinh doanh (thay vì điểm chuẩn riêng từng ngành trước đây) cũng nhằm mục đích tăng cơ hội nghề nghiệp cho SV khi ra trường.
Điểm số cao không bằng năng lực thực tế
Bà Nguyễn Thị Vân Anh, Giám đốc điều hành Công ty tuyển dụng nhân sự cấp cao Navigos Search, nhìn nhận: “Phần lớn SV của chúng ta chưa có khát vọng được làm việc thực sự. Nếu có, số đó vẫn còn rất ít. Các bạn thi được vào trường ĐH xong thì đã có tâm lý nghỉ ngơi, thư giãn. Đến khi ra trường lại có tâm lý “may hơn khôn” hoặc cố gắng tìm cách xin vào các cơ quan nhà nước với tâm lý muốn ổn định, nhàn rỗi. Trong khi đó, lẽ ra đây phải là quãng thời gian học tập và trải nghiệm lớn nhất của tuổi trẻ.Học ngoại ngữ, học những kỹ năng mình chưa biết, chưa thành thạo, tham gia các hoạt động cộng đồng nhiều hơn, đi và trải nghiệm nhiều hơn nếu muốn ra trường đáp ứng được yêu cầu của doanh nghiệp”. Bà Vân Anh còn cho rằng trường ĐH chỉ là nơi trang bị cho SV những kiến thức và kỹ năng cơ bản. Còn SV muốn thực sự tạo ra sự khác biệt, sự nổi trội thì phải tự lực, phải quan sát, đọc để nắm bắt xu thế mới, sẵn sàng chấp nhận thử thách để học hỏi trong công việc, vì cơ hội và thành công không đến với những người thụ động, thiếu chí tiến thủ.
Trên thực tế, những SV nào chịu khó học tập và trang bị những kỹ năng mềm thường có nhiều thành công khi gặp gỡ các nhà tuyển dụng. Ông Châu Minh Quí cho biết: “Cái giỏi mà chúng tôi muốn nói đến ở đây, là không chỉ giỏi về chuyên môn, còn phải giỏi về kỹ năng, nghiệp vụ. Mà muốn như vậy thì trong 4 năm ĐH, các em cần tham gia các hoạt động Đoàn – Hội, tham dự các cuộc thi liên quan đến nghiệp vụ tài chính, ngân hàng, tiếp thị, kế toán… để vận dụng kiến thức, phát triển tư duy nghề nghiệp, rèn luyện kỹ năng”. Ông Quí đưa ra lời khuyên: Thí sinh nào yêu thích nhóm ngành kinh tế vẫn nên mạnh dạn nộp hồ sơ, tuy nhiên, phải có nhận thức ngay từ đầu rằng quá trình học tập cần phải năng động, ham học hỏi trải nghiệm.